zondag 17 april 2016

Dijksma: Lelystad Airport moet doorgaan, desnoods met dwang

Bij de behandeling van het luchthavenbesluit in de Tweede kamer lieten de ANVR, de pilotenvakbond en zo’n beetje alle luchtvaartmaatschappijen in stevige bewoordingen weten tegen de uitbreiding van Lelystad Airport te zijn. Tot op heden heeft nog enkele geen enkele luchtvaartmaatschappij formeel aangegeven te willen vliegen vanaf lelystad Airport. En dat terwijl de luchthaven al op 1 april 2018 open moet. Daarom komt de staatssecretaris met een nieuw plan: we dwingen de luchtvaartmaatschappijen gewoon om te gaan vliegen vanaf Lelystad. 

Voldoende capaciteit
Er is luchthavencapaciteit genoeg in Nederland. Schiphol wil na 2020 verder doorgroeien en begint met de aanleg van een nieuwe pier van circa 1,2 miljard euro. Eelde en Maastricht hebben zo weinig vluchten dat ze bijna failliet gaan en blijven alleen met forse overheidssteun overeind. Eindhoven gaat uitbreiden van 15.000 vliegbewegingen tot 43.000 vliegbewegingen. Rotterdam wil groeien van 1,7 miljoen reizigers naar 2,9 miljoen passagiers in 2025.

Ondertussen staat de groei van Schiphol onder druk van de enorme luchthavens in Dubai en Istanbul die een hoop van het hub-verkeer (overstappers) afsnoepen. En zo geweldig gaat het nou ook weer niet in de luchtvaart. De grootste klant van Schiphol, Air France-KLM, zit in zwaar weer en moet fors bezuinigen. De werkeloosheid onder piloten is hoog.
Het is een raadsel waar die extra 45.000 vluchten van Lelystad Airport vandaan moet komen. De groeicijfers waarop Lelystad Airport is gebaseerd zijn niet meer realistisch.

Verleiden of dwingen
Lelystad Airport probeert met lage prijzen de luchtvaartmaatschappijen te verleiden om vanaf Lelystad te vliegen. Met 15 euro per passagier wordt Lelystad Aiport bijna 50% goedkoper dan Schiphol. Toch is dit niet voldoende om de luchtvaartmaatschappijen over te halen vanaf Lelystad te vliegen. Lelystad Airport heeft geen goed openbaar vervoer en het is niet mogelijk om op Lelystad Airport over te stappen naar andere vluchten.
De luchtvaartmaatschappijen mogen niet ’s nachts vliegen en door de korte landingsbaan kunnen geen vluchten naar verre bestemmingen worden uitgevoerd. Dit betekent dat ze moeten vliegen vanaf Schiphol én vanaf Lelystad. Door deze zogenaamde 'split operation' vervalt het kostenvoordeel van Lelystad Airport. Bovendien kunnen de maatschappijen op achteraf gelegen regionale luchthaven minder voor hun tickets vragen. Tot op heden is er geen enkele luchtvaartmaatschappij ‘verleidt’ om te gaan vliegen vanaf Lelystad Airport.

Geen nood aldus Staatssecretaris Dijksma, we dwingen ze gewoon te gaan vliegen vanaf Lelystad Airport. Dijksma wil 'selectieve ontwikkeling van Schiphol bereiken via de toepassing van een formele overheidsmaatregel'.
Of deze dwang inderdaad mogelijk is, is nog maar de vraag. De Europese Unie heeft regels opgesteld om te voorkomen dat maatschappijen verplicht kunnen worden uitgeplaatst. Alle maatschappijen moeten gelijke toegang hebben tot de drukste luchthavens volgens de EU.
Zelfs Sovjet-maatregelen zoals gedwongen winkelnering bieden waarschijnlijk geen soelaas voor Lelystad Airport.


Fiasco van half miljard
De aanleg van Lelystad Airport en de bijbehorende infrastructuur kost zo’n 200 miljoen euro, grotendeels overheidsgeld. Maar daar blijft het niet bij, de komende jaren zijn de kosten voor luchtverkeersleiding en exploitatie hoger dan de opbrengsten. De luchthaven denkt zelf pas in 2035 winst te maken. De luchtvaartsector zelf becijferde de omvang van dit toekomstige fiasco op een half miljard. 

En de werkgelegenheid dan?
De werkgelegenheid valt tegen. Nu werken er 250 mensen op de luchthaven. Straks zo'n 400 mensen. Dat betekent dus 150 extra banen. Daarvoor wordt dan wel bijna 200 miljoen euro geïnvesteerd. Meer dan 1 miljoen euro/baan om een baan voor een parkeermeneer of koffiejuffrouw te creëren. Met zoveel geld kun je elders in de economie toch veel meer bereiken? En dan hebben we het nog geen eens over de banen die verdwijnen door de luchthaven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan de recreatiebedrijven langs het Veluwemeer waar de Boeings straks laag en vol gas overheen vliegen.

Ook de overige werkgelegenheid valt tegen. De provincie Flevoland, Lelystad en Almere investeerden al ruim 13 miljoen euro in het bedrijventerrein OMALA bij Lelystad Airport. Acht jaar later, drie namen (OMALA, Airport Garden City en nu Lelystad Airport Businesspark) en drie directeuren verder is er nog steeds geen vierkante meter grond verkocht.

Overige schade
Naast financiële schade levert de luchthaven ook nog andere schade op zoals luchtvervuiling en veel geluidsoverlast in Dronten, Biddinghuizen en Zeewolde. Daarnaast gaat een groot deel van Flevoland op ‘slot’ omdat hier geen nieuwe woningbouw of bijvoorbeeld windmolens mogen komen. Ook de duizenden vogels die in de omgeving bivakkeren mogen voor hun rust en leven vrezen.

Parlementaire enquête
De aanleg van een luchthaven doordrukken terwijl omwonenden, milieuorganisaties en de luchtvaartsector tegen zijn en de economische stoplichten op rood staan. Dat is een mooi onderwerp voor een parlementaire enquête. Helaas worden parlementaire enquêtes pas gehouden nadat de schade is ontstaan. Dus dat wordt dan vermoedelijk ergens rond 2023-2028.

Stel aanleg uit
Het luchthavenbesluit Lelystad Airport is onherroepelijk, maar verjaart niet. Tot op heden zijn er kosten gemaakt voor planvorming, ontwerp en vergunningen. Het grote geld uitgeven voor de aanleg zelf moet nog beginnen. Er is geen acuut capaciteitsprobleem en vanaf 2020 mag Schiphol zelf beperkt gaan groeien. Stel daarom de aanleg uit en kijk hoe de luchtvaartmarkt zich ontwikkeld. Over tien jaar ziet de wereld er weer heel anders uit. Dan willen we misschien een luchthaven in de Noordzee of gaan we (eindelijk) massaal op reis met de hogesnelheidslijn.